سفته ضمانتی چیست و چطور آن را تکمیل کنیم؟
محمدهادی جعفرپور، وکیل دادگستری: از جمله چالش هایی که غالب اشخاص در زمان انعقاد قرارداد با آن مواجهه می‌شوند،سپردن تضمین مناسب با هدف و یا به بهانه‌ی حُسن انجام موضوع قرارداد است.اولین ضرورت قابل مهم و قابل تامل در چنین موقعیتی،توجه به موضوع قرارداد و ایجاد رابطه‌ای سه ضلعی،بین نوع ضمانت ،موضوع قرارداد و دلیل سپردن تضمین است.
آنچه در غالب قراردادها به عنوان سند تضمین وبه عبارتی ضمانت از سوی اشخاص مطالبه می‌شود صدور سفته و تضمین آن از سوی شخصی غیر از صادر کننده است.
برای شناسایی چالش ها و نکات قابل توجه چنین موقعیتی لازم است ابتدا مفهوم برخی عبارت روشن شود:
سفته یا فته طلب
ماده۳۰۷قانون تجارت در تعریف سفته مقرر کرده:سفته سندی است که به موجب آن، امضا کننده تعهد می‌کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه شخص معینی یادر وجه حامل پرداخت کند.
با این تعریف باید توجه کرد همین‌که شما سفته را امضا کردید،معنای قانونی اش آن است که معادل وجه سفته به شخصی که سفته در اختیارش هست بدهکارید مگر اینکه در زمان امضا سفته و انعقاد قرارداد چند نکته را لحاظ کنید
۱_هیچگاه سفته را به صورت سفید امضا تحویل شخصی ندهید،چنانچه شخصی مورد نظر اصرار داشت تا سفته سفید امضا از شما بگیرد باید منتظر عواقب حقوقی آن که یعنی مطالبه ی وجه سفته است باشید.
البته چنانچه برای اشتغال و استخدام در شرکت یا موسسه وفروشگاه شخص مورد نظر چاره ای نیست جز دادن سفته‌ی سفید امضا ،بهتر است زمان تحویل سفته در قرارداد یا رسیدی جداگانه ،این موضوع قید شود که سفته‌ی شماره……..بابت تضمین قرارداد منعقده بین آقا/خانم……..با شرکت…..یا آقا/خانم…….است.
در چنین فرضی لازم است در متن قراداد به طور مشخص قید شود که منظور از تضمین موضوع قرارداد چیست.
حُسن انجام کار/تسویه حساب کامل/جبران خسارات یا….هر عنوان و موضوعی که ممکن است موضوع توافق شما با طرف دیگر قرارداد باشد.
۲_بهترین حالت برای صدور سفته به عنوان تضمین حالتی است که در متن سفته و قرارداد فی مابین تصریح و نوشته شود که سفته شماره……به ارزش……ریال بابت ضمانت صادر و به طور کامل در قرارداد شرایطی که موجب می‌شود سفته از حالت ضمانت خارج و طرف مقابل می‌تواند وجه سفته را از طریق مراجع قانونی مطالبه کند،قید شود.
مثلا برای اشخاصی که به عنوان ویزیتور با شرکت های پخش مشغول کار هستند،تضمین ناشی از سفته آن است که شخص ویزیتور در زمان پایان قرارداد با فروشگاه هایی که به آنها جنس داده تسویه کند لذا بهتر است در متن قرارداد این موضوع نوشته شود که چنانچه ویزیتور برگ تسویه حساب از فروشگاه هایی که با وی کار می‌کردند ارائه کرد طرف(کارفرما)مکلف است سفته ضمانتی را مسترد کند.
نکته:بهترین فرض برای صدور سفته حالتی است که:
در متن سفته یا قرارداد قید شود این سفته بابت ضمانت قرارداد شماره………مورخ……… و به رسم امانت نزد آقا/خانم……است.
و بهتر است موضوع ضمانت هم قید شود؛
موضوع ضمانت عبارت است از:حسن انجام کار یا اتمام پروژه ی موضوع قرارداد و….
چند نکته‌ی مهم:
۱_در سفته‌ی ضمانتی هیچگاه مقابل تاریخ سررسید عبارت عندالمطالبه نوشته نشود
۲_چنانچه پس از اتمام قرارداد ،طرف قرارداد از استرداد و پس دادن سفته خودداری کرد بلافاصله به وی اظهارنامه ای ارسال کنید با این متن:
مخاطب محترم با سلام نظر به اینکه سفته‌ی شماره……..به مبلغ……..بابت ضمانت و به رسم امانت نزد شما سپرده شده و اکنون موضوع ضمانت وقرارداد منتفی شده است به شما ابلاغ می‌شود ظرف سه روز نسبت به استرداد سفته به اینجانب اقدام کنید در غیر اینصورت اقدام قضایی انجام خواهد شد
۳_چنانچه طرف پس از ابلاغ اظهارنامه اقدامی برای پس دادن سفته انجام نداد می‌توانید از طریق دفاتر خدمات قضایی تحت عنوان خیانت در امانت علیه وی شکواییه تنظیم کنید
۴_چنانچه از شما خواسته شد تا کسی پشت سفته(ظَهر سفته)را امضا و ضمانت کند،مراقب باشید که آن شخص ذیل امضاءش بنویسد که این سفته و امضاء بابت ضمانت است
تذکر:در چنین حالتی شخصی که ظَهر سفته امضا می‌کند را مسئولیتش مانند شخصی است که روی سفته را امضا می‌کند.
