گزمازدگی یک پدیده پزشکی است که هنگام بهم خوردن تعادل بدن در دما ایجاد می شود. وقتی دمای محیط از دمای بدن بیشتر می شود، بدن برای خنک کردن خودش دست به کار می شود و اگر مواد لازم به او نرسد با واکنش های شدیدی همراه می شود. گرمازدگی در حالت شدید زمانی که درمان نشود به سکته قلبی منجر می شود.
دمای بدن باید چند درجه باشد
دمای بدن بین ۳۶٫۵ تا ۳۷٫۵ حالت طبیعی دارد ، برای اینکه دمای بدن روی اعداد گفته شده بماند لازم است دست کم دمای محیط تا دو درجه پایین تر از دمای بدن باشد. البته دمای مطلوب برای بدن ۲۵ درجه است چراکه در صورت بالا بودن بیشتر از این دما هرچند گرمازدگی ایجاد نمی شود اما کم آبی بدن و خستگی و کم شدن اکسیژن می تواند بدن را در شرایط غیر نرمال قرار دهد.
علایم گرمازدگی
همانطور که گفته شد گرمازدگی زمانی به وجود می آید که بدن در محیط بسیار گرم برای مدت طولانی بمانید. این محیط ممکن است محیط کاری شما باشد و ممکن است محیط زندگی یا اجتماعی باشد. کار کردن مقابل کوره، زیر آفتاب شدید و …. می تواند فرد را حتی در صورتی که دمای هوا پایین است دچار گرمازدگی بکند.
بالا بودن دمای هوا مهم ترین عامل گرمازدگی است اگر دارای علایم زیر هستید بدانید که دچار گرمازدگی شده اید.
دمای بالای بدن: دمای مرکزی بدن ۴۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر، علامت اصلی گرمازدگی است.
تغییر وضعیت ذهنی یا رفتار: گیجی، بی‌قراری، گفتار نامفهوم، تحریک‌پذیری، هذیان، تشنج و کما، همگی می‌توانند ناشی از گرمازدگی باشند.
تغییر در تعریق:
در گرمازدگی ناشی از هوای گرم، پوست در لمس گرم و خشک است. با این حال، در گرمازدگی ناشی از ورزش شدید، ممکن است پوست خشک یا کمی مرطوب باشد.
تهوع و استفراغ.
پوست برافروخته.
تنفس سریع.
ضربان قلب سریع: استرس گرمایی باعث می‌شود نبض به میزان قابل توجهی افزایش یابد، زیرا بدن تلاش می‌کند با افزایش ضربان قلب، بدن را خنک کند.
سردرد: ممکن است در سر احساس ضربان داشته باشیم.
درمان خانگی گرمازدگی
گرمازدگی های خفیف معمولا در خانه قابل درمان است. برای درمان گرمازدگی نوشیدن شربت های بسیار کم شیرین توصیه می شود. بهتر است این شربت ها همراه با خاکشیر و یا تخم شربتی باشد.
استفاده از موهیتو، شربت لیمو، شربت گل سرخ از دیگر شربت هایی هستند که می توانید در خانه از آن استفاده کنید.
ماست و دوغ نیز دیگر مواد غذایی هستند که استفاده مکرر آن می تواند شما را از گرمازدگی خفیف نجات دهد. توجه داشته باشید که آب بسیار سرد نباید بنوشید، چون بدن شما را دچار شوک می کند. آب خنک و شربت خنک برای درمان گرمازدگی مناسب است. از غذاهای پرچرب و پرکالری استفاده نکنید چون این غذاها در بدن تولید گرما می کند. دوشب آب ولرم روبه خنکی بگیرید.
چطوری از گرمازدگی جلوگیری کنیم
اگر در روزهای گرم سال بیرون می روید حتما با خودتان بطری آب همراه داشته باشید، مقداری خاکشیر و تخم شربتی در آن بریزید می توانید لیموی تازه هم در آن بچکانید، سبزیجات و میوه های کم کالری و خنک استفاده کنید. استفاده از کاهو و خیار بسیار مفید است چون می تواند به شما کمک کند برای مدت بیشتری در بدن آب نگهداری کنید.
دوش آب ولرم بگیرید و از میوه های چون هندوانه، طالبی بیشتر استفاده کنید.
اگر مجبور هستید در بیرون از خانه وقت بگذارنید حتما سعی کنید در سایه باشید، عینک آفتابی و کلاه با سایه بان استفاده کنید. از لباسهای رنگ روشن و بسیار گشاد استفاده کنید.
لباس تیره و تنگ بدن شما را تحت فشار قرار خواهد داد. حتما از ضد آفتاب استفاده کنید. از غذاهای خنک و سبک مانند، ماست و خیار و گردو، آبدوغ خیار، پنیر هندوانه و … بیشتر استفاده کنید.
چه زمانی برای گرمازدگی به پزشک مراجعه کنیم
اسهال و استفراغ شدید ، سردرد و گیجی و غش کردن از جمله عواملی است که در صورت بروز حتما باید به پزشمک مراجعه کنید. توجه داشته باشید گرما می تواند باعث مرگ و سکته قلبی شود. بنابراین بهترین کار این است که اگر گرمازدگی شما بیش از چند ساعت و یک روز طول کشید و علایم وجود داشت حتما به پزشک مراجعه کنید.
چه کسانی بیشتر در معرض گرمازدگی هستند
افراد مسن، بیماران زمینه ای، کودکان، از جمله کسانی هستند که از معرض گرمازدگی شدید قرار دارند، افرادی که در گرمای شدید هم ورزش می :نند از جمله کسانی هستند که معرض گرمازدگی هستند. بنابراین به این نکته باید بسیار توجه کنید که خودمراقبتی می تواند جلوی گرمازدگی شدید را بگیرد. یادتان باشد کسی را در ماشین رها نکنید. این اتفاق معمولا برای کودکانی که با والدین خود بیرون می روند بسیار رخ می دهد. اگر ماشین کولر دارد حتما کولر بگیرید و آب همراه داشته باشید. گرمازدگی می تواند باعث مرگ کودکان شود و حتما والدین باید به این نکته بسیار توجه کنند.
اگر با فردی که از گرمازدگی غش کرده بود روبه رو شدیم چه کنیم
ابتدا او را به سایه بکشید، با اورژانس تماس بگیرید، سعی کنید اطراف او را خلوت کنید و با پاشیدن آب به صورت و بدنش سعی کنید بدن او را خنک کنید، با روشن کردن پنکه یا باد زدن تا رسیدن اورژانس اکسیژین بیشتری به او بدهید و صورتی که توانایی خوردن آب دارد به او آب بنوشانید.
